Hoofdstuk 11 Het laatste bewijs van Leven van ‘Lyts Begjin’
Er is niet veel meer te vertellen over de laatste jaren van ‘Lyts Begjin’. Er is nagenoeg niets meer bewaard gebleven over deze laatste jaren van haar bestaan. Een uitnodiging voor de Jaarvergadering op 3 december 1950. Uit de titel van deze foto moet blijken dat de vergadering in 1950 plaatsvond. Opvallend is dat Hein L. Hilarides aftredend was en blijkbaar aanbleef, omdat hij in 1954 nog als vertegenwoordiger van de kaatsclub werd gezien.
Het laatste levensteken dat we van de kaatsclub ‘Lyts Begjin’ hebben, is de brief die Hein Lammerts Hilarides aan de KNKB schreef, waarin hij paradoxaal genoeg, het begin van de vereniging aangeeft:
De vereniging bestond dus nog in 1954. Uit de aantekeningen op het lidmaatschapsformulier van de Kaatsbond blijkt dat ‘Lyts Begjin’ in 1960 ter ziele ging en de vereniging werd in 1962 door de K.N.K.B. afgevoerd van de ledenlijst.
Wel weten we uit de oprichtingsvergadering van de nieuwe Kaatsvereniging in 1965, dat bakker Henk Hardenberg nog bestuurslid is geweest en dat de nieuwe kaatsvereniging “Boazum” een gift van f. 19,94 van de K.V. “Lyts Begjin” had ontvangen.
In de aantekeningen van de K.N.K.B. lezen we dat er in 1960 een kaatswedstrijd werd gehouden, en dat er in 1962 twee richtingen waren die elk een kaatswedstrijd hebben gehouden. Dat kun je zien als een signaal dat de Kaatsvereniging niet meer functioneerde. En dat er in die tijd in Boazum wel meerdere dorpsfeesten werden gehouden: door de ‘Openbaren’, de ‘Hervormden’ en door de ‘Gereformeerden’. Die drie richtingen samenvoegen in één vereniging was de belangrijke reden dat in 1965 de derde Kaatsvereniging werd opgericht, met een reglement, waarin de drie genoemde richtingen zich alle konden vinden.
Hoofdstuk 12
Nog een paar foto’s uit de periode tussen kaatsverenigingen ‘Lyts Begjin’ en ‘Boazum’.
Genomen tijdens de Merkepartij van 1960.
Kaatsen tijdens het Doarpsfeest. De partij is gewonnen met 5-1 en 6-4. Bij de Telegraaf: Evert Meyer en op de rug gezien Albert Beeksma onder de telegraaf Tjeard v/d Wal rechts Anne Stenekes en Lieuwe de Boer op de bank Willem Sloot en Luitsen Groen, rest onbekend. Achter Albert Beeksma is nog net de schuur te zien waar Waltastate heeft gestaan, wat later dienstdeed als smederij van Beint Douma.
Verantwoording van de reeks verhalen over het Kaatsen in Boazum.
De langlopende feuilleton over het Kaatsen in Boazum op onze website is met de foto’s uit de jaren ’50 en begin ’60 in het 12e hoofdstuk eigenlijk rustigjes aan beëindigd. Voor het Kaatsen in Boazum geldt die periode als de overgang van het weggezakte ‘Lyts Begjin’ naar de nieuw opgerichte Kaatsvereniging ‘Boazum’ in 1965. Deze serie is wat we voor Ald Boazum hebben gevonden over de kaatshistorie van Boazum. Met meer bronnen hadden we vast veel meer over het kaatsen in Boazum hebben kunnen vertellen.
Het geheel overziend is het een uitgebreid verhaal geworden. Ondanks het feit dat er, in tegenstelling tot verhalen van andere Kaatsverenigingen, bijna geen sprake was/is van sportieve hoogtepunten en grote, indrukwekkende kaatsers. In Boazum mogen we pochen over Jan van der Steegh (1882-1910), die dankzij een vierde plaats op de PC in Franeker in 1904 enige spraakmakende kaatsgeschiedenis schreef. Echter dat is nagenoeg 120 jaar geleden!
Het bijzondere van de Kaatsgeschiedenis in Boazum is dat er achtereenvolgens drie Kaatsverenigingen het leven zagen. Pas de derde vereniging heeft met haar 58 jaar de eerste twee verenigingen ruimschoots overleefd en haar bestaansrecht waargemaakt.
Verder is de 19e eeuwse Bozumer schoenmaker Jacob Sjuks Zandstra nog altijd bekend vanwege zijn kaatsballen. Zelfs J.J. Kalma heeft hem in zijn Fryske en Nederlandse Kaatsboek vermeld als de maker van legendarische kaatsballen. Nog steeds wordt een goedlopende kaatsbal een ‘Bozumer’ genoemd!
Bij de Bozumer Kaatsverenigingen vind je vooral de liefde voor het kaatsen op dorpsniveau terug Het plezier in het spel staat hier voorop. Dat is vooral belangrijk.
In het dorp is de liefde voor de club ook af te meten aan de vele vrijwilligers die het hele kaatsseizoen wekelijks zorgen dat er gekaatst kan worden. En niet te vergeten de mensen die meegewerkt hebben aan de bouw van het eerste kleedhok in 1983 en vanaf 2015 aan de verbouw ervan en de bouw van de nieuwe kleedruimten
Voordat de publicatie van de verhalen begon, was de serie al in het seizoen 2020-2021 geschreven, zodat er overzicht was over wat zou komen. Om het aantrekkelijk te houden begonnen we met de actualiteit en penden elke aflevering verder terug naar de oprichting van de KV Boazum. Het seizoen daarna begonnen we bij het begin en eindigden we bij de Kaatsclubloze jaren voor 1965. Elke keer werden de te gebruiken hoofdstukken gescreend. Dat we er ruim twee jaar over zouden doen om het hele verhaal te vertellen haden we ons niet gerealiseerd, toen we er aan begonnen.
Gelukkig vonden we in de documentatie van Frans het schoolschrift waarin Slager Reinder van Dijk, zo’n 20 jaar gewetensvol de financiën van de vereniging heeft bijgehouden.
Dankzij het archief van de kaatsvereniging kon de eerste dertig jaar van de geschiedenis uitgebreid teruggehaald worden.
Ik ben Germ Gjaltema uit Peins heel dankbaar voor zijn speurtochten door de digitale en schriftelijke archieven van het Kaatsmuseum. Zonder hem zou deze verzameling lang niet zo uitgebreid zijn geweest.
Zonder de foto’s van Bouwe Jan Bouma zou het verhaal veel minder geïllustreerd zijn.
Zonder de stimulans van Frans en Teatske zou het niet gelukt zijn om dit verhaal te schrijven, om over het geduld van Marian maar te zwijgen.
Zo is deze geschiedenis vorm gegeven. Daar zijn we trots op.
Hopelijk heeft deze serie artikelen over de Kaatsverenigingen in Boazum bijgedragen aan meer interesse in het Kaatsen in het algemeen en voor het Kaatsen in Boazum in het bijzonder.
Juni 2023,
Hessel Fluitman
Over de actuele gang van zaken bij de kaatsvereniging kun je informatie vinden op:
http://www.kfboazum.nl
Vooral op Facebook vind je veel actuele informatie over de club:
https://www.facebook.com/profile.php?id=100003680051715
Bronnen:
Het archief van de KNKB in het Kaatsmuseum te Franeker
Het archief van de Keatsferiening Boazum
De Doarpsskille fan Boazum van mei 1982 en mei 1984
Breuker, Philippus – ‘Brekizers fan de foarútgong’ Amsterdam 2017
Kalma, J. J. – ‘Keatsen yn Fryslân’ FA Rige 187 Frentsjer 1961
Kalma, J. J. – ‘Kaatsen in Friesland’ FA Rige 412 Franeker 1972
Tolsma, Frans – zijn documentatie over Boazum
Het digitale krantenarchief van de Leeuwarder Courant
De facebook pagina van de KV Boazum
De facebook pagina van de M. de Jong Kaatspartij