Niet uitgevoerd plan voor een nieuwe pastorie in de Jaren ’50

Een plan uit 1954 voor een nieuwe Pastorie voor de dominee van de Gereformeerde Kerk.

In de geschiedenis van de Gereformeerde kerk die we mochten overnemen uit de Website van de Nederlandse Gereformeerde kerken, wordt gesproken over het laten bouwen van een nieuwe pastorie, medio 1954. De oude pastorie (Tanialeane 1) voldeed niet meer aan de toenmalige eisen. Dus besloot het bestuur van de kerk om een nieuwe pastorie te laten bouwen, als vervanging. Doordat de kosten van de bouw te hoog waren, ging dat plan echter over en kocht men in het dorp de woning Waltawei 12. De aanvraag voor de bouwvergunning is wel degelijk ingediend bij de gemeente en een voorstel is ook akkoord bevonden. De plannen voor het te bouwen huis zijn op Tresoar teruggevonden! Er zijn zelfs een paar voorstel tekeningen gemaakt.
Het doel was om de woning aan het begin van de Waltawei te bouwen. Het oorspronkelijke plan werd gepland aan de Singel, waar Jelle Adema nu zijn groentetuin heeft. Het alternatief werd gepland ter plaatse waar nu 1 en 3, de twee huizen onder één kap, rond 1959 zijn gebouwd.
Dit laatste voorstel kreeg van B&W een fiat.
De bouwvergunning is overigens niet in de lijst van de gemeente Baarderadeel terug te vinden. Derhalve is de bouwvergunning uiteindelijk niet verleend!

Oudere foto van het begin van de Waltawei: Helemaal links de de plek  waarvoor in 1954 een voorstel voor de pastorie van de Gereformeerde kerk lag. Dat plan ging niet door. In 1959 werden daar door de gemeente  twee huizen onder een kap gebouwd. Nu: Waltawei 1 en 3. Let op de sloot voor de huizen langs. Na veel soebatten werd deze dan toch -pas in de jaren zeventig- gedempt.

Het is wel aardig om dit niet uitgevoerde plan te bekijken. Architekt Hink Eldering uit Leeuwarden heeft diverse variaties voor de te lbouwen pastorie voorgesteld. Bijvoorbeeld met een hoger dak, een kelder, iets andere indeling van de bergruimten, iets andere raampartijen,

Eerst het plan ter plaatse van nu Waltawei de groentetuin van Jelle.

Het zwarte vlekje is de plek waar het huis gepland werd. Daar is nu de groentetuin van Jelle Adema. Daarboven is de boerderij Singel 2 getekend.

Op deze plek ontwierp de architekt een huis met twee kamers van 5,55m bij 3,50m, links. Rechts nog een (werk-?) kamer van ongeveer 3 bij 4 m. Zie de volgende tekening. Rechts zie je het raam van de werkkamer met daarnaast de voordeur. Op het plattegrondje eronder staat de indeling van het huis. Het hoofdgebouw links is 9,35 bij 6,10 m2. Een ruime woning dus, zeker voor die tijd. Daar tegenaan was nog een ‘aanbouw’ van 5,20 bij 5,50 m2. Zodat je echt van een ruime woning mocht spreken, een Dominee waardig.

In de bovenverdieping werden vier slaapkamers gepland, met daartussen de overloop en de douche. De douche was trouwens gepland tussen twee kasten in de slaapkamers en de schoorsteenpijpen.

Als je bedenkt dat woningen in die tijd werden gebouwd in het formaat van ongeveer 8 bij 6 m2 en dan vier onder een kap, krijg je enig idee van de verhoudingen.
Echter de plannen gingen alsnog niet door: De begroting ging boven het budget. Daarom Werd uitgeweken naar een bestaand huis, op de Waltawei nr. 12. Daar woonde de familie cuperus, maar die bleken bereid om hun huis te verkopen. Die prijs paste blijkbaar beter in het budget.

Ook nog een alternatief plan, ter plaatse van nu: Waltawei 1 en 3.

Op de onderstaande tekening is de alternatieve plek te vinden voor het tweede plan. Dit werd door B&W goedgekeurd. Zie de stempel en de handtekening van Secretaris Tjaberings. Op deze plek werden door de Gemeente uiteindelijk Waltawei 1 en 3 gebouwd.

Dit alternatief was eenvoudiger van opzet, ongeveer 8 m bij 6,35 m2 met een berging van 2,30 bij 3,85 m2. Duidelijk eenvoudiger van opzet. Waarschijnlijk daardoor ook minder kostbaar, omdat er minder kubieke meters in het huis zitten. De datum van het positieve belstuit van de gemeente is trouwens 12 augustus 1954. vijf jaar later werden hier de huizen Waltawei 1 en 3 gebouwd, zie de bovenstaande foto.

 

Op de eerste tekening staat de zijgevel aan de linkerkant van het huis, met de voordeur. Op de plattegrond is dat de bovenkant van de tekening. We zien de Zijgevel alsof we met onze rug naar de Beatrixbosjes staan.

 

Dit is de indeling van dit plan. De voordeur is links aan de bovenkant.

 

Toch maar niet uitgevoerd

De architekt Hink Eldering uit Leeuwarden maakte voor deze opdracht diverse ontwerpen, maar ondanks dat Burgemeester & Wethouders van Baarderadeel hun fiat gaven aan het plan aan de overkant, ter plaatse van nu Waltawei 1 & 3, besloot het bestuur van de Gereformeerde Kerk toch maar om een bestaand huis te kopen. Dit werd in 1958 het huis van de Familie Cuperus. Zij hadden het ongeveer vijftig jaar in eigendom. De werkplaats erachter werd niet mee verkocht.
Tot en met 1963 had de Gereformeerde Kerk in Bozum nog een eigen dominee.
Sindsdien heeft onder meer de Familie Pieter van Dijk er gewoond. Die zijn verhuisd naar De Pôlle 16. Dat komt aan de orde in het verhaal over Waltawei 12. In 1977 konden Wout en Gerry Merkus het huren en tenslotte kopen.

Had het bestuur van de Gereformeerde kerk hun bouwplan doorgezet, dan hadden Wout en Gerry Merkus nu naast het industrieterrein van Boazum gewoond, maar dan zonder de deur in het midden.

Bronnen:

De fotodocumentatie van Tresoar
De Fotodocumentatie van Frans Tolsma