Geschiedenis van de restauratie van De Havens 3

Het was voor het dorp een lijdensweg om te zien hoe het huis met de pilaren vanaf 1967 langzaam maar zeker vreselijk verslonsde en werd ontmanteld. Het beleid van de gemeente Baarderadeel was om oude en slechte huisjes af te breken. Met de daarmee verworven premies werden nieuwe huizen gebouwd. De frustratie van de mensen in de kleine dorpen in het toenmalige Baarderadeel, waar de huizen werden afgebroken, was dat die nieuwe huizen dan vooral in de grotere dorpen werden gebouwd. Hier in Boazum werd het wijkje ‘It Amelân’ zo langzaam maar zeker ontmanteld en platgeslagen. Evenals de huisjes aan het Altaplein.

Een uitsnede van de luchtfoto uit 1969, waarop It Amelân nog gedeeltelijk te herkennen is. De Havens loopt bijvoorbeeld nog niet door.

Om die afbraak een halt toe te roepen heeft de gepensioneerde Dokter Gesina Volkers zich ingespannen om te redden wat er te redden viel. De actiekreet “Boazum wol net Stjerre” is toen door haar bedacht , en tevens riep ze ook de hulp in van Gewest tot Gewest  om dit nog eens te benadrukken. Het resultaat daarvan zie je op de film in het Item “Boazum wol net Stjerre”. Daarin zie je en hoor je ook hoe de ‘pommeranten’ in het dorp zich sterk maken tegen het beleid van de gemeente.  De kreet “Boazum wol net Stjerre is tot aan de dag van vandaag in ons dorp blijven hangen. Dokter Volkers heeft zelfs af te breken huizen met lijf en goed slopers tegengehouden. Die bliezen dan maar de aftocht.  Ze kreeg het klaar dat de FNP-wethouder Tjerk Jehannes de Jong zich sterk maakte voor het instellen van een gemeentelijk monumentenlijst. Het gerucht gaat dat die Monumentenlijst puur voor de panden Dr. Miedemastrjitte 1 en 4 en De Havens 3 werd opgezet. Natuurlijk werden met dit initiatief ook in de andere dorpen van de gemeente monumentale huizen op de lijst gezet en zo gered.  Dankzij de gemeentelijke Monumentenverordening werden deze huizen van een wisse afbraak gered. Restauratie aannemer Yde Schakel uit Exmorra kocht de Boazumer woningen op en toen begon de strijd om de centen en de provinciale goedkeuring.

Hoe die lijdensweg verliep, vonden we in grote lijnen terug in de eerste jaargangen van de Doarpsskille. Samen met Dokter Gesina Volkers heeft Nel Heins in de Doarpsskille dit vuurtje met succes brandend gehouden. Tijdens haar strijd ,die dus al halverwege de 60er jaren begon, is ze in december 1970  vereerd met een oorkonde  “de Boazumer ram.” Door de Doarpsmienskip uitgereikt, ook uit naam van de Boazumer bevolking.

Uiterst rechts op de foto mevrouw Gezina Volkers, links mevrouw R. Breuker, dan mevrouw G. Miedema, en mevrouw Annie de Groot (voormalig assistente van dr. Miedema). Foto gemaakt in 1979.

 

In de 1Doarpsskille fan december 1969 stond het volgende:

Ferslach kofjejûn 21-11-1969

Eerst werden er nog enkele dingen bekend gemaakt, zoals de verkoop!! van de oude bakkerij aan de fa. Schakel en de nieuwbouw van ons dorp.

Jaarvergadering Doarpsmienskip 5 maart 1970:

De heer Schakel van Exmorra is aanwezig om het woord te voeren over restauratie in het algemeen, welke zijn bedrijf onderhanden heeft. Zoals de kerk in Exmorra en de timmerwerkplaats in Ferwoude. Ook komt onze bakkerij aan de beurt maar hier valt nog weinig van te vertellen. Toch hoopt hij hem nog dit jaar of in ieder geval volgend jaar (1971) klaar te krijgen.  Waarna er weer zo mogelijk een soort bakkerij kan worden uitgeoefend, maar niet zo dat bakker Hardenberg hier enige concurrentie van ondervindt.

Uit: De Doarpsskille van september 1972:

Deze kinderen zijn v.l.n.r Gretha v/d Wal, Pietsje Tjeerdsma, Klaas Zantema, Sonja Bijlsma, Tjeard v/d Wal en Theo Bruinsma spelen in de oude bakkerswinkel, medio 1970

Doarpsskille december 1972:

Nieuws van het bouwfront:

De Bakkerij, ons zorgenkind:

Volgens berichten in ons vorig nummer zou contact hierover opgenomen worden met het ministerie van volkshuisvesting. Inmiddels echter heeft ook Monumentenzorg contact opgenomen met het ministerie van sociale zaken om de restauratie geplaatst te krijgen op de lijst van aanvullende werken in het kader van de werkloosheidsbestrijding. Er is n.l. dit jaar een aanzienlijk bedrag door de regering beschikbaar gesteld voor dit doel, speciaal in het noorden des lands. Of dit lukt moeten we maar weer afwachten, maar hoop doet leven!!

 

 

het huis op de Havens 4 tijdens de restauratie 1974. Mevrouw Philips kon het na de renovatie weer bewonen, met haar 3 dochters Gretha, Anja en Sonja. Nu bewoond door Freerk en Wieke Andree.

Uit de Doarpsskille van 1973:

De restauratie van het huis van Willem v/d Meer [nu Anton Damwijk] verder op de foto Jan Terpstra met hoed, Germ Wieringa, Tynke Zantema en Heske v Asperen foto uit 1974.
En dan nog drie pagina’s uit de Doarpsskille van januari 1974:

onderste regel:     naar financieel voordeliger voor de gemeente, kelderen,

Doarpsskille februari 1974

Nieuws van de bakkerij:

De laatste ontwikkelingen zijn hierover dat de heer Stallinga, ambtenaar van de Provinciale Griffie, ervoor gezorgd heeft dat de bakkerij alsnog geplaatst is op een aanvullende lijst voor aanvullende werken. Deze lijst is naar “Den Haag” en de burgemeester verwacht hiervan één dezer dagen bericht. En daar hangt het dan weer vanaf of men kan gaan beginnen met de restauratie. We wachten maar weer af, of men kan beginnen met de restauratie.

Doarpsskille juni 1974

Restauratie: Veel is er in ons blad al geschreven over de restauratie van de oude bakkerij: Noch veel meer is er over geconfereerd en getelefoneerd. Wat sommige mensen hiervoor hebben gedaan, is met geen pen te beschrijven. Het moet hen een grote voldoening  geven dat de kinderen woensdag uit school komend , luidkeels konden roepen: Skakel is der…”.. Dit er zijn” hield in eerste instantie  alleen in dat een keet werd gebracht en een container waar een paar man de grootste rommel in deponeren. Maar het begin is er.  Laten we dat hopen  het werk met volle  kracht is, en  voor de omwonenden de overlast zo kort mogelijk is. Het begin is er !!!!

 

Doarpsskille 1975

Verhuisd: de familie Zantema  verhuisde van Altaplein 16 naar de Havens 3. Zo simpel kun je dat neerschrijven, maar het betekent in wezen dat onze oude bakkerij in volle glorie hersteld is, zij het dat het nu meesterhuis is geworden. En de familie Zantema mag er dan in wonen, het blijft toch altijd een beetje ons  “”bakkerijtje”, want wat hebben we er niet voor moeten vechten. Het was een jarenlange touwtrekkerij tussen monumentenzorg, gemeente en de toenmalige eigenaar, de fa. Schakel. En we zagen het steeds verder vervallen tot een troosteloze ruïne. Maar wat is het mooi geworden, een waar pronkstuk. Ik ben altijd wat voorzichtig met namen noemen, maar ik geloof toch dat we in dit verband een pluim op de hoed mogen steken van mevrouw Volkers, die zo onvermoeibaar haar best heeft gedaan voor dit monument.

Doarpsskille oktober 1975:

In ôfskie.

Hast oardeljier foarmen hja in fertroud byld yn it doarp. Heinsma, Appie Bram en Willem. Moarns om healwei achten stoppe de auto foar de âld bakkerij  middeis in oere as fjouwer setten hja wer nei hûs. Dit byld is no wer doe-tiid, mar troch harren wurk is Boazum der in stik moaijer op wurden. Earst de grutte put: de âld bakkerij, dêrnei it hûs fan van der Meer silger. Ek dit lêste kin no wer troch bewenners betrutsen wurde.

Tige tank mannen . Jimme meije wol ris wer komme.

De Gerestaureerde ‘Oude Bakkerij’

Bijlage 1

Ter compensatie van de afgebroken huizen werden door de toenmalige Woningbouwvereniging “Midden Friesland” aan het nieuwe deel van De Havens, op het Altaplein en langs de nieuw aangelegde De Pôlle, 13 nieuwe, gelijke huurwoninkjes gebouwd. Timmerman-aannemer Grijpstra heeft op het Altaplein een paar woningwetwoningen gebouwd en op De havens ter plaatse van It Amelân, werden ook twee-onder-een-kap huizen gebouwd.
Voor de mensen die zich zo sterk hadden gemaakt om Boazum levend te houden was dat slechts een schamele compensatie voor de afgebroken huizen en het vernietigde dorpsbeeld.

Bijlage 2

Een bericht uit de Leeuwarder Courant van 7 februari 1984. Hierin worden beide huizen bezongen als uniek. In wezen werd hiermee het streven van Dokter Volkers alsnog gecomplimenteerd en op waarde geschat. 

 

foto uit het Friesch Dagblad 1998 van Frans Andringa.

Nog 2 foto’s van de achterzijde van de oude bakkerij.

 

 

deze foto is genomen door mevrouw Zantema in 1975.
foto genomen door Bouwe Jan Bouma in 2019. Hier zie je heel duidelijk het glooiende dak.